به نقل از «فارس»

مسؤولیت جامعه دانشگاهی در حوزه پیچیدگی‌های اقتصادی چیست؟

تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۰۰۸۶۹

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دومین روز اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری که در دانشگاه فردوسی مشهد در حال برگزاری است، در مورد موضوع آموزش عالی و پیچیدگی اقتصادی گفت: این سخنرانی نتیجه یک طرح پژوهشی در حال اجرای یک سال و نیمه در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

وی به سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در برنامه هفتم اشاره کرد و گفت: سیاست‌های ابلاغی و توجه به حوزه ICT، ریزفناوری، زیست فناوری و روزآمدسازی آن‌ها؛ نشان‌دهنده توجه ویژه وی به موضوع پیچیدگی اقتصادی است. 

معاون پژوهشی وزارت علوم در مورد پیچیدگی اقتصادی گفت: پیچیدگی اقتصادی نشانگری است که میزان سهم علم و فناوری را در تولیدات یک کشور نشان می‌دهد. براساس تنوع فناوری و پیچیدگی‌های فناوری نیز شاخصی به نام پیچیدگی اقتصادی تعریف شده است. 

وی با بیان اینکه بین تحقیق و توسعه، تولید ناخالص داخلی و پیچیدگی اقتصادی رابطه علت و معلولی وجود دارد؛ افزود: در ایران سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی هیچگاه در طول برنامه ششم توسعه از ۸ دهم تولید ناخالص داخلی بیشتر نشد. 

صالحی به مثالی از پیچیدگی اقتصادی پرداخت و گفت: ممکن است دو کشور هر دو ۴۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی داشته باشند ولی یکی از آن‌ها ممکن است از فروش منابع خود این مبلغ را کسب کرده باشد و دیگری از فروش کامپیوتر، هواپیما و فناوری این مبلغ را به دست آورده باشد. این دو کشور با یکدیگر بسیار متفاوت هستند. چرا که یکی منابع خود را بدون ایجاد ارزش افزوده، فروخته است ولی دیگری علم را بر محصولات خود سوار کرده و آن را فروخته است. 

وی افزود: در بازه زمانی بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰، چهار کشور چین، هند، برزیل و روسیه تولید ناخالص داخلی یکسان داشتند ولی وقتی ضریب پیچیدگی اقتصادی در آن سال‌ها اعمال شده، شرایط این کشورها متفاوت شده است. در همان سال پیش‌بینی می‌شد که چین از پیچیدگی اقتصادی درامد کسب می‌کند ولی کشورهای دیگر از فروش منابع درآمد کسب می‌کنند. 

صالحی خاطرنشان کرد: ضریب پیچیدگی اقتصادی کاملاً قابل محاسبه است و به برنامه‌های راهبردی بلندمدت جمهوری اسلامی ربط دارد.

وی افزود: کشورها هر ساله امتیازی از شاخص پیچیدگی اقتصادی می‌گیرند. اگر کشورها بر اساس پیچیدگی‌های فناوری محصول تولید و صادر کرده باشند، امتیاز بالاتری می‌گیرند و هر چه به سمت خام فروشی بروند و ارزش افزوده ایجاد نکنند، ضریب منفی می‌گیرند. 

معاون پژوهشی وزارت علوم با بیان اینکه آخرین رتبه‌بندی شاخص پیچیدگی اقتصادی مربوط به سال  ۲۰۲۱ است؛ گفت: کشورهایی که منابع طبیعی ندارند، مثل ژاپن در شاخص پیچیدگی اقتصادی رتبه اول  را کسب کرده‌اند. 

وی افزود: تولید ناخالص داخلی ژاپن ۳ تریلیون دلار و تولید ناخالص داخلی چین ۵ تریلیون دلار است. این کشورها منابع خودشان را نفروخته‌اند، بلکه ارزش افزوده ایجاد کرده‌اند. اینکه ما رتبه ۸۰ هستیم نشان می‌دهد که صادرات ما کمتر و بر اساس پیچیدگی اقتصادی بوده و بیشتر محصولات خام صادر کرده‌ایم. 

صالحی خاطر نشان کرد: در ۲۰۲۱ رتبه ما در شاخص پیچیدگی اقتصادی  ۴ رتبه ارتقا داشته است و دلیل آن فروش محصولات پتروشیمی است. چون در تولید محصولات پتروشیمی مقداری پیچیدگی اقتصادی داریم، چند رتبه ارتقا پیدا کردیم. صنعتی مانند پوشاک پیچیدگی فناوری، امتیاز زیادی ندارد ولی صنایعی مثل دارو، بیوتکنولوژی، هواپیما و ماشین‌های پیچیده امتیازآوری دارد. 

معاون پژوهشی وزارت علوم به بررسی پیچیدگی اقتصادی کشورهایی مثل ژاپن در سال ۱۹۶۲ پرداخت و گفت: ژاپن سال ۱۹۶۲ حوزه‌های پیچیدگی اقتصادی زیادی نداشته ولی در سال ۲۰۲۰ شروع به قرارگیری در خوشه‌هایی کرده که پیچیدگی زیادی دارند و به همین دلیل در رتبه اول پیچیدگی اقتصادی قرار گرفته است. کشور کره جنوبی نیز چنین شرایطی داشته است. 

وی تاکید کرد: نمی‌خواهم نتیجه بگیرم که این کشورها خوب هستند و ما بد هستیم. به دنبال این هستم که بگویم ما دانشگاهیان و تصمیم گیرندگان در حوزه پیچیدگی اقتصادی چه اقداماتی باید انجام دهیم. 

معاون پژوهشی گفت: هر چه با موضوعاتی که پیچیدگی بیشتر دارند، فاصله را کم‌تر کنیم، زودتر می‌توانیم به رتبه بالاتر در پیچیدگی اقتصادی برسیم. این نیاز به سال‌ها برنامه‌ریزی دارد و یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. در حوزه پتروشیمی برنامه‌ریزی شده که الان ما در حال صادرات محصولات پتروشیمی هستیم. دلیل اینکه ما را در حوزه پتروشیمی تحریم نمی‌کنند این است که به ما نیاز دارند ولی در حوزه‌های دیگر تولیدکننده زیاد است.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم اجلاس رؤسای دانشگاه ها پیچیدگی اقتصاد شاخص پیچیدگی اقتصادی تولید ناخالص داخلی معاون پژوهشی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۰۰۸۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش‌ها و فرصتهای اکوسیستم استارتاپی در سال ۱۴۰۳

 به گزارش جام جم آنلاین از گرگان چالش بعدی صاحبان استارت‌آپ‌ها، کافی نبودن و یا مناسب نبودن حمایت‌های دولتی مطابق با شرایط سال ۱۴۰۳ است. با اینکه نهادها، سازمان‌ها و صندوق‌هایی در کشور وظیفه حمایت از استارت‌آپ‌ها را بر عهده دارند، اما با توجه به شرایط ابتدایی سال  و پیش‌بینی‌هایی که گهگاهی در خصوص افزایش نرخ ارز در روزنامه‌ها، رسانه‌ها و نشست‌های اقتصادی شنیده و دیده می‌شود، به وضوح مشخص است که این حمایت‌ها و حتی قوانین فعلی، کافی نیست و پاسخگوی نیاز علاقه‌مندان به حوزه سرمایه‌گذاری استارت‌آپی در زمینه‌های مختلف خصوصاً فناوری اطلاعات نخواهد بود.

عدم توجه به اکوسیستم استارت‌آپی در کشور نیز چالش بزرگی است. در ادامه موضوعِ حمایت دولت از استارت‌آپ‌ها، باید به این نکته اشاره شود که حمایت‌های دولت صرفاً نباید در زمینه ارائه تسهیلات کم بهره باشد و موضوع  بهبود اکوسیستم استارت‌آپی در کشور نیز یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مدیران استارت‌آپ‌هاست. با اینکه بسیاری از مولفه‌های مهم برای شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها در کشور وجود دارد، اما عدم ارتباط معنادار آن‌ها با یکدیگر و عدم یکپارچگی آن‌ها، مشکلات عدیده و تلاش‌های بی‌ثمری را بوجود آورده است. ﺻﻨﺪوق‌ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‌ﮔﺬاری ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ اﺳﺘﺎرت‌آپ‌ﻫﺎ و ﺻﻨﺪوق‌ﻫﺎی ﺣﺎﻣﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‌ﮔﺬاری‌ﻫﺎی ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﺑﺎﻻ همچنان وﺟﻮد ﻧﺪارند و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻫﻢ دارای ﺧﻼهای ﺟﺪی در ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻧﻮآوری‎‌ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و متاسفانه ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﮐﺎراﯾﯽ نیز وﺟﻮد ﻧﺪارد.

از دیگر چالش‌ها، عدم وجود بانکهای داده در کشور است. هر فعالیت اقتصادی نیازمند جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعاتی در زمینه‌های مختلف مانند بازار، اجتماع، مصرف‌کنندگان، رقبای داخلی و خارجی، شرایط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است تا بتواند فعالیت‌های آینده خود را با شرایط هماهنگ کرده و برنامه‌ریزی کند. عدم وجود بانک‌های اطلاعاتی موثق در کشور سبب شده که گاهی در شبکه‌های مجازی برخی آمارها توسط برخی از شرکت‌های خصوصی ارائه شود که به سختی می‌توان به آن‌ها  استناد کرد و برای اعتماد به این آمار خطرپذیری ضروری است که مناسب آغاز یا ادامه یک فعالیت اقتصادی نیست.

از دیگر چالش‌ها، سرعت اینترنت در کشور، قیمت آن و فیلتر شدن  برخی از شبکه‌های اجتماعی است. نقش شبکه‌های اجتماعی در شناسایی روندها و تحلیل رفتار مصرف‌کننده و رقبا بسیار مهم است و تفسیر و تحلیل تبادل اطلاعاتی که در بیشتر زمانها میان مشتریان  و واحد بازاریابی می‌شود، جای خالی پررنگی در استارت‌آپ‌‌ها دارد. خصوصاً با توجه به اینکه اکثر استارت‌آپ‌های کشور که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند و همچنین علاقه‌مندانی که تمایل به حضور و سرمایه‌گذاری در حوزه استارت‌آپ دارند،  می‌خواهند در حوزه IT  فعالیت کنند، بنابراین زیرساخت‌های لازم در خصوص اینترنت بسیار حائز اهمیت است. سرعت اینترنت ایران نسبت به دیگر کشورها خصوصاً کشورهای حوزه خلیج فارس بسیار پایین‌تر است و این مشکل زمانی خود را بیشتر آشکار می‌کند که فعالیت استارت‌آپ‌ها در حوزه IT باشد و موضوع امنیت شبکه نیز مطرح شود.

در نهایت خاطرنشان می‌شود آموزش رکن اصلی و پایه‌ای در رشد استارت‌آپ‌ها است. با توجه به افزایش نرخ ارز، شهریه دوره‌های آموزشیِ تخصصی که در خارج از کشور به صورت حضوری و غیر حضوری برگزار می‌شود، بسیار زیاد است و البته به سبب عدم قطعیتی که در زمینه تداوم فعالیت استارت‌آپ‌ها وجود دارد، شرکت در این دوره‌ها و حضور علاقه‌مندان با مشکل مواجه شده است. در این میان حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی که اکثراً در دبی برگزار می‌شود، فرصت خوبی برای تعاملات دانشی و اقتصادی صاحبان استارت‌آپ‌ها با دنیاست که باز هم قیمت‌های ارز مانع از حضور فعالان در چنین رویدادهایی می‌شود. باید گفت در صورت عدم گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات، امنیت شبکه، بازاریابی و توسعه محصول و با عدم حضور در نشست‌های تخصصی بین‌المللی و نمایشگاه‌های تخصصی، بی‌شک حتی بهترین ایده‌های در عرصه استارت‌آپ‌ها با شکست رو به‌رو خواهند شد.

با این همه در سال پیش رو  فرصت سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری اطلاعات و صنایع High Tec از جمله گزینه‌های مطلوب است که خصوصاً از طریق شرکتهای دانش بنیان می‌توان به آن پرداخت.

دستیابی به دانش روز از طریق طی کردن دوره‌های آموزشی غیرحضوری و تجاری‌سازی ایده‌ها توسط جوانان از نقاط عطف این موضوع محسوب می‌شود که دانش‌آموختگان رشته‌های فناوری اطلاعات، کامپیوتر، هوش مصنوعی، مهندسین داده و علاقه‌مندان به این حوزه می‌توانند از این فرصت نهایت استفاده را ببرند و ایده‌های خود را از طریق تولید کالا یا ارائه خدمات نرم افزاری به جامعه عرضه کنند.